| A° |
Anno |
In het jaar |
| A.C. |
Anno Christi
Anno Currente |
In het jaar der Christelijke tijdrekening.
In het lopende jaar. |
| A.D. |
Anno Domini |
In het jaar onzes heren. (in Christelijke
tijdrekening) |
| A.F. |
Anno Futuro |
In het volgende jaar. |
| A.I. |
Ad Interim |
Tussentijds. |
| A.M. |
Anno Mundi
Ante Meridiem |
In het jaar vanaf de schepping van de wereld!
Voor de middag. |
| A.M.D.G. |
Ad Majorem Dei Gloriam |
Tot meerdere eer van God. |
| A.P. |
Anno Passato |
In het afgelopen jaar. |
| A.S. |
Anno Sancto |
In het heilig jaar (het jubeljaar) |
| B.L |
Benevole Lector |
welwillende lezer |
| B.M. |
Bonae Memoriae |
zaliger gedachtenis |
| B.M.V. |
Beata Maria Virgo |
de zalige maagd Maria |
| C.A. |
Cum Annexis |
met het bijbehorende |
| c.l. |
citato loco
cum laude |
op de aangehaalde plaats
met lof |
| c.m. |
currente mense |
in de lopende maand |
| c.q. |
casu quo |
in het gegeven geval |
| c.s. |
cum suis |
met de zijnen (met zijn lotgenoten) |
| C.SS.R. |
Congregationis Sanctissimi Redemptoris |
Congregatie (kloosterorde) der Redemptoristen. |
| d.d. |
de dato |
daterend van |
| D.G. |
Dei Gratia (Deo gratias) |
door Gods genade. (God zij dank) |
| D.O.M. |
Deo Optimo Maximo |
God, de opperste en de grootste. |
| D.V. |
Deo Volente |
Als God het wil. |
| e.g. |
Exempli gratia |
Bijvoorbeeld |
| e.o. |
ex officio |
ambtshalve |
| e.p. |
ex professo |
beroepshalve |
| e.v. |
ex voto
|
volgens de gelofte
|
| G.M. |
Gloriosae Memoriae
|
roemrijke nagedachtenis
|
| h.a.
|
hoc anno
huius anni |
in dit jaar
van dit jaar
|
| h.c.
|
honoris causa
|
eershalve
|
| h.e.
|
hoc est
|
dat is
|
| h.l.
|
hoc loco
|
op deze plaats
|
| h.l.q.c.
|
hora locoque consueto
|
op de gewone tijd en plaats
|
| h.l.s.e.
|
hoc loco sepultus est
|
op deze plaats ligt begraven
|
| h.s.
|
hoc sensu
hic situs
|
in deze zin
hier ligt (begraven)
|
| h.t.
|
hoc tempore
|
op dit moment, in de huidige tijd
|
| I.
|
Imperator
|
keizer
|
| i.c.
|
in casu
|
in dit geval
|
| i.e.
|
id est
|
dat is, dat wil zeggen
|
| I.H.S.
|
Iesus Hominum Salvator.
In Hoc Signo (Vinces)
IHSOYS |
Jezus, redder (heiland) van de mensheid.
In dit teken (overwint ge)
Griekse naam voor "Jezus".
|
| i.l.
|
in loco
|
ter plaatse
|
| i.m. |
in margine
in memoriam |
op de rand, in de kantlijn
ter nagedachtenis
|
| I.N.D.
|
In nomine Dei (Domine)
|
in de naam van God
|
| I.N.I.
|
In nomine Iesu
|
in de naam van Jezus.
|
| I.N.R.I.
|
Iesus Nazarenus Rex Iudaeorum |
Jezus van Nazareth, koning der joden.
|
| I.N.S.T.
|
In Nomine Sanctae Trinitatis
|
in naam van de Heilige Drievuldigheid
|
| i.v.
|
In voce
|
op dat woord
|
| l.a.
|
lege artis
|
volgens de regels van de kunst
|
| L.B.
|
lectore benevolente
|
welwillende lezer
|
| l.c. |
loco citato
|
op de aangehaalde plaats
|
| L.D.
|
Laus Deo
|
eer aan God
|
| L.D.S.P.
|
Laus Deo Salus Populo
|
eer aan God en heil aan het volk
|
| L.P.D.
|
Laus Plurima Deo
|
de hoogste eer aan God
|
| L.S. |
Lectori Salutem
loco sigilli
|
de lezer heil (groet aan de lezer)
plaats van het zegel onderaan een blad
|
| M.A.(L.)
|
manu auctoris
magister artium (liberalium)
|
van de hand van de schrijver
meester in de (vrije) kunsten
|
| M.D.
|
medicinae doctor
|
doctor in de medicijnen
|
| m.m.
|
mutatis mutandis
memento mori
|
met de vereiste wijzigingen
gedenk dat je zal sterven
|
| m.m.p.
|
manu mea propria
|
met eigen hand , eigenhandig
|
| m.s.c.
|
mandatum sine clausula
|
met onvoorwaardelijke volmacht
|
| n.l.
|
non licet
non liquet
|
niet toegestaan
niet bewezen, onopgelost
|
| N.N.
|
nomen nescion
non nominandus
|
niet genoemde, naam niet gekend
niet te noemen
|
| O.A.M.D.G.
|
omnia ad majorem Dei gloriam
|
alles tot meerdere eer van God
|
| Ob.
|
Obiit
|
overleden
|
| O.C.S.O.
|
Ordo Cisterciensium severioris observantiae
|
Cisterciënserorde der trappisten
|
| O.E.S.A.
|
Ordo Eremitarum Sancti Augustini
|
kloosterorde der Augustijnen
|
| O.F.M.
|
Ordo Fratrum Minorum
|
kloosterorde der Franciscanen
|
| Op.
|
Opus
|
werk (bijzonder muziekwerk)
|
| O.P.
|
Ordo Praedicatorum
|
orde der Predikheren. (Dominicanen)
|
| O.P.N.
|
Ora Pro Nobis
|
Bid voor ons
|
| O.S.B.
|
Ordo Sancti Benedicti
|
orde der Benedictijnen
|
| O.S.C.
|
Ordo Sanctae Crucis
|
orde der Kruisheren
|
| p°
|
primo
|
ten eerste
|
| P.A.
|
post annum
|
na een jaar
|
| P.D.
|
Pro Deo
|
om Godswil : gratis.
|
| p.m.
|
piae memoriae
pro memoria
plus minus
post meridiem |
zaliger gedachtenis
ter herinnering
min of meer
na de middag
|
| p.p.
|
per procurationem
|
bij volmacht
|
| P.P.
|
Pater patriae
praemissis praemittendis
|
vader van het vaderland
wat vooropgesteld mag worden
|
| P.R.C.
|
Post Romam Conditam
|
jaartal geteld sinds de dag dat Rome gesticht
werd
|
| P.S.
|
postscriptum
|
naschrift
|
| p.T.
|
post Trinitatis
|
na het feest der Drievuldigheid
|
| p.u.c.
|
post urbem conditam
|
jaartal geteld sinds de stichtingsdag v.d.
stad
|
| q.a.
|
quod attestor
|
zo getuig ik
|
| q.b.f.f.q.s.
|
quod bonum felix, faustumque sit
|
en moge dat gelukkig en gezegend zijn
|
| Q.D.B.V.
|
quod Deus bene vertat
|
moge God dat laten slagen
|
| q.e.
|
quod est
|
wat betekent
|
| q.e.d.
|
quod erat demonstrandum
|
wat moest bewezen worden
|
| q.e.f. |
quod erat faciendum
|
wat moest gedaan worden
|
| q.f.f.q.s. |
quod felix faustumque sit
|
moge dat gelukkig en gezegend zijn
|
| q.l.
|
quod libet
|
zoveel als men wil (naar believen)
|
| q.q.
|
qualitate qua
|
in de hoedanigheid waarin, ambtshalve
|
| q.s.
|
quantum satis (of sufficit)
|
in voldoende hoeveelheid
|
| q.v.
|
quantum vis
|
zoveel als
gewenst
|
| R.D.
|
Reverendus Dominus (Domine)
|
eerwaarde heer
|
| R.I.
|
Romanum Imperum
Rex Imperator
|
het Romeinse Rijk
koning-keizer
|
| R.I.P. |
Requiescat In Pace
|
rust in vrede. (dat hij of zij ruste in vrede)
|
| r.o.
|
ratione officii
|
ambtshalve
|
| R.P.
|
Reverendus Pater
|
eerwaarde vader
|
| r.r.
|
reservatis reservandis
|
onder het nodige voorbehoud
|
| sc.
|
sculpsit
scilicet
|
heeft het gegraveerd, gebeeldhouwd
namelijk
|
| S.D.G.
|
soli Deo Gloria
|
aan God alle eer
|
| S.H.
|
salvo honore
|
met behoud van de eer
|
| S.J.
|
Societatis Jesu
|
van de Jezuïetenorde
|
| S.P.D.
|
salutem plurimam dicit
|
groet u zeer
|
| S.P.Q.R.
|
senatus populusque Romanus
|
Romeinse senaat en volk
|
| S.P.Q. *
|
senatus populusque ....
|
senaat en volk van... bv. A=Antw. B=Brugge ...
|
| s.r.
|
salva ratificatione
|
behoudens bekrachtiging
|
| S.R.I. |
Sacri Romani Imperii
|
van het Heilig Romeins Rijk
|
| S.S.
|
Sacra Scriptura
|
de heilige schrift
|
| s.s.t.t.
|
salvis titulis
|
zonder vermelding van (aanspreek)titels
|
| s.t.
|
salvo titulo
|
zonder vermelding van de (aanspreek)titel
|
| S.T.D.
|
sacrae theologiae doctor
|
doctor in de theologie
|
| s.v.
|
salva venia
|
met verlof (toestemming)
|
| s.v.v.
|
sit venia verbo
|
met verlof (toestemming)
gezegd
|
| t.a.
|
testantibus actis
|
zoals de akten getuigen
|
| t.q.
|
tutti quanti
|
alle erop gelijkenden, allen van dat slag
|
| t.t.
|
totus tuus
|
geheel de uwe (geheel tot uw beschikking)
|
| U.C.
|
Urbis conditae
|
jaartal vanaf de bouw van Rome
|
| u.i.
|
ut infra
|
zoals hieronder, beneden
|
| u.s.
|
ut supra
|
zoals boven
|
| v.c.
|
verbi causa
vi coactus
|
bijvoorbeeld
door geweld gedwongen
|
| V.D.
|
Volente Deo
|
zo God wil
|
| V.D.M.
|
Verbi Divini Minister
|
bedienaar van Gods woord. (predikant)
|
| v.g.
|
verbi gratia
|
bijvoorbeeld
|
| V.T.
|
Vetus Testamentum
|
het Oude Testament
|
| vt.
|
vidit
|
hij heeft het doorzien, gezien
|
| v.v.
|
vice versa
|
heen en terug
|
| v.v.v.
|
vene vidi vici
|
ik kwam zag en overwon
|