WRV - tijdschriftartikel.
Om terug te keren naar het verwijzend menu deze pagina afsluiten.

Gaat niet ... niet te bepalen ... strikvraag ...
ander antwoord ... kortom: onoplosbaar!

Velen zullen het zich hopelijk niet herinneren maar er is een tijd geweest waarin je op haast de helft van het aantal vragen in een zoektocht iets moest antwoorden in de zin van : gaat niet, strikvraag, niet te bepalen, kan ik niet weten ... Omdat vooral gelegenheidsdeelnemers daar kop noch staart aan kregen, werd beslist om dit soort vragen niet meer te stellen. Vandaar het VZV-reglementspunt dat we hierna nog eens in zijn geheel weergeven:

Al voor het huidige seizoen hebben we al eens aangegeven dat dit reglementspunt bij onze organisatoren waarschijnlijk niet echt goed gekend is. Nochtans verdient het volgens ons echt wel aanbeveling om dergelijke reglementering zo goed mogelijk op te volgen. Zo’n reglementering is er niet om het leven van samenstellers moeilijker te maken en al helemaal niet om de “reglementskenners” een groot voordeel te geven tegenover minder ervaren deelnemers. Het is gewoon een kwestie van de deelnemers een houvast te geven zodat ze weten waar ze aan toe zijn.

Aan de hand van volgende gegevens op een (fictief) oorlogsmonument trachten we deze regel over “onoplosbare vragen” een beetje te verduidelijken.

Op het eerste zicht zou het antwoord “eenen gasaanval” kunnen zijn. Maar op de gedenksteen lezen we “De Meulenaer” terwijl in de vraag sprake is van “De Meulenaar”. Iemand met de naam “J.De Meulenaar” is helemaal niet vermeld op deze gedenksteen en bijgevolg kunnen we deze vraag ook onmogelijk oplossen met gegevens die op de gedenksteen in kwestie voorkomen. Dit is daarom een typevoorbeeld van een onoplosbare vraag. Als hier nu mogelijke antwoorden bijstonden met onder andere de keuzemogelijkheid “ander antwoord”, zou dat het probleem kunnen oplossen? Welk ander antwoord zou dat dan wel kunnen zijn? NIETS? Nee, want er stierf geen De Meulenaar, toch niet volgens die gegevens enne ... van NIETS ga je denkelijk niet dood... Ouderdom dan maar? Zou best kunnen ja, maar de gegevens op die steen zeggen daar niets over. Aangezien er gewoon geen ander antwoord mogelijk is, kan ook “ander antwoord” onmogelijk de juiste oplossing zijn.

Dat april de grasmaand is zullen onze lezers ondertussen wel weten en dat 31 april helemaal niet bestaat is ook al geen geweldig keukengeheim. Volgens de gegevens op die steen blijkt 31 april wel te bestaan, maar hoe weten we dan dat 31 april de laatste dag van april is? Waarom dan niet meteen ook een 32^ste en een 33^ste april? Bovendien zegt de vraagsteller enkel dat de naam van het slachtoffer op de steen vermeld moet zijn. Wanneer die precies stierf moet je niet noodzakelijk afleiden uit de gegevens op de steen. Daarvoor zou de vraag moeten luiden: “ ... slachtoffer dat, volgens gegevens op deze gedenksteen, stierf op de laatste dag ...”

A. Vandeloo kan onmogelijk een juist antwoord zijn want je kan er donder op zeggen dat die niet stierf op 31 april aangezien die datum gewoon niet bestaat. We weten alleen dat er een verkeerde datum vermeld is op deze gedenksteen...

Geen misschien? Er is inderdaad geen naam vermeld van iemand die stierf op 31 april (kan immers niet), maar is “GEEN” de naam die vermeld is op het monument? Niet dus.

Ander antwoord dan maar! Ook hier is gewoon geen ander antwoord mogelijk, tenzij je iets in elkaar zou brouwen als “ Er is GEEN naam vermeld van iemand die stierf ... enz..”. Nee, dergelijke hersenspinseltjes horen niet thuis op een antwoordblad. Voor mij is bovenstaande vraag dus een onoplosbare vraag.

De eerste wereldoorlog vond plaats in de 20^ste eeuw, niet in de 19^de eeuw. We hebben dus meteen een ‘probleempje’. De antwoorden ‘eerste’ en ‘tweede’ mogen we allicht onmiddellijk vergeten. Zou GEEN een goed antwoord kunnen zijn? Geen van de vermelde slachtoffers stierf tijdens de 19^de eeuw, maar we moeten antwoorden “volgens gegevens op deze gedenksteen” en die gegevens moeten volgens deze zinsconstructie gegevens zijn die aangeven dat het slachtoffer in de 19^de eeuw stierf. Die gegevens zijn er gewoon niet. Bovendien is “geen” niet bepaald een vlot antwoord op een “hoeveelste...vraag”. Misschien heeft iemand wel een idee welk ander antwoord er zou kunnen gegeven worden? Tot nader order klasseren we ondertussen ook deze vraag bij de categorie: onoplosbare vraag.

Je kan er wel van uitgaan dat er bij zo’n vraag inderdaad minstens één slachtoffer vermeld zal zijn dat stierf ten gevolge van een gasaanval (ter plaatse vermeld als “eenen gasaanval”). Maar de samensteller spreekt in zijn vraag over “de eerste oorlog”, niet over “de eerste wereldoorlog”. De eerste oorlog woedde duizenden jaren geleden en we kunnen onmogelijk weten wie er dan zou kunnen gestorven zijn door een gasaanval. Daarom zullen we geneigd zijn om te antwoorden met: ander antwoord. Dat is ook bijna zeker het antwoord dat de samensteller verwacht maar volgens de regels mag hij “ander antwoord” gewoon niet gebruiken. Ja, er is een mogelijk goed ‘ander antwoord’ en dat is: GEEN. Je kan immers perfect zeggen: “geen van de op deze gedenksteen vermelde slachtoffers stierf tijdens de eerste oorlog”. Voor alle duidelijkheid: dit voorbeeld hoeft dus geen onoplosbare vraag te zijn maar de opgegeven mogelijke antwoorden voldoen niet waardoor je alsnog geen valabele oplossing kan geven.Vandaar: laten we het simpel houden en dan ook GEEN bij de mogelijke antwoorden vermelden in plaats van die term “ander antwoord”.

In deze vraag ontbreekt de vermelding “volgens gegevens op deze gedenksteen” en bovendien wordt niet alleen gevraagd naar Moerkerkse soldaten maar naar alle soldaten die sneuvelden tijdens die eerste wereldoorlog. Logischerwijs kan je inderdaad niet precies weten hoeveel soldaten er sneuvelden tijdens de eerste wereldoorlog. Toch is ook deze term “kan ik niet weten” taboe voor het geldende vzv-reglement. Eenvoudigweg om de reden dat dit antwoord behoort tot de categorie van omzeilingen van de term ‘ander antwoord’ (“ander antwoord of iets dergelijks” zegt het reglement). Probeer maar eens “kan ik niet weten” te antwoorden op de eerder in dit artikeltje gestelde vragen...

Is er dan geen mogelijk correct antwoord op deze laatste vraag? Volgens het huidig vzv-reglement wel! Je mag namelijk wel antwoorden met onbepaald. Klopt in dit geval perfect want het aantal gesneuvelden tijdens wereldoorlog I is nooit helemaal precies bepaald. Gelukkig (!!!) komen we dit antwoord onbepaald (en niet te bepalen) nog slechts zelden tegen in onze zoektochten. Als het aan mij zou liggen zou dat antwoord in bovenstaand reglementspuntje moeten verschuiven van regeltje 1 naar regeltje 2, dus van “wel toegelaten” naar “niet toegelaten”. Ik klasseer de antwoorden onbepaald en niet te bepalen zonder meer bij de omzeilingen van de hier besproken regel dat onoplosbare vragen niet gesteld mogen worden. Daarom meteen een kleine oproep aan onze inrichters: please... geen vragen waarop het antwoord ‘onbepaald’ of ‘niet te bepalen’ zou zijn.

Tot slot nog enkele extra voorbeelden van “onoplosbare vragen”:

Welke Moerkerkse soldaat sneuvelde, volgens de gegevens op deze gedenksteen, tijdens wereldoorlog I ten gevolge van een gasaanval?

Reden: 18-12-1918 is een datum die niet meer in de periode van wereldoorlog I valt. Op deze gedenksteen is nergens vermeld dat er GEEN Moerkerkse soldaat sneuvelde tijdens wereldoorlog I ten gevolge van een gasaanval. “Geen” is dus geen goed antwoord!

In welk jaar overleed, volgens de gegevens op deze gedenksteen, G. De Gelder?

Aangezien het volgens de steen om G. Degelder (één woord) gaat kan je ook hier geen kant uit. Eens te meer niet antwoorden met “geen” of “ander antwoord”.

Waar overleed, volgens de gegevens op deze gedenksteen, G. Degelder?

Wel, het staat er gewoon niet op waar hij overleed! Je kan het niet weten...en dus kan je ook niet antwoorden.

Samensteller? Wees sportief en vermijd dit soort vragen. Deelnemer? Kom je toch een dergelijke vraag tegen? Geef dan maar gewoon het antwoord dat de samensteller waarschijnlijk verlangt... we gaan er niet aan dood.

Wieltje